چند روزی از سالروز شهادت امام حسین(ع) و یاران وفادارش گذشته است، اما رنج عظیمی که بر او و خانواده و یارانش گذشت، تازه آغاز شده است. شهدایی با بینش عمیق که در فضای تاریک استبداد بنی‌امیه توانستند حق را از باطل تشخیص دهند و در ادامه، یاران و خانواده‌ای که پیام‌های نهضت عاشورای سیدالشهدا(ع) را ماندگار کردند.
آیت‌الله حسین گنجی اشتهاردی، خطیب توانمند و استاد سطوح عالی حوزه علمیه با تأکید بر جهاد تبیین قهرمانان کربلا می‌گوید آنان علت مبقیه کربلا بودند.
بی‌نظیر بودن شهدای بنی‌هاشم
آیت‌الله گنجی اشتهاردی بیان می‌کند: کربلا دو چهره مقدس و زیبا دارد. یک چهره آن در ارتباط با شخصیت‌های بی‌نظیر عالم و جهان آفرینش است. در روایتی حضرت ثامن‌الحجج امام علی بن موسی الرضا(ع) به ریّان در مورد جایگاه معنوی شهدای بنی‌هاشم که همراه امام حسین(ع) در کربلا به شهادت رسیده‌اند، می‌فرماید: «وَ قُتِلَ مَعَهُ مِنْ اَهْلِ بَیْتِهِ ثَمَانِیَةَ عَشَرَ رَجُلًا مَا لَهُمْ فِی الْاَرْضِ شَبِیهُون» یعنی همراه امام حسین(ع) 18تن از اهل‌بیتش کشته شد که شبیه آن‌ها در روی زمین کسی دیگر نبود. چهره زیبای دیگر آن نیز قهرمانان کربلا و اسرای آن بودند.
ایشان در بحثی در مورد علل یادآور می‌شود: علتها به دو بخش تقسیم می‌شوند. یکی علت «محدثه» و دیگری علت «مبقیه». علت محدثه یعنی چیزی که موجد یک شئ بوده و آن را ایجاد می‌کند. علت مبقیه نیز مربوط به پس از ایجاد شئ است. ممکن است علت محدثه یک شئ، خود علت مبقیه هم باشد. از طرفی هم مانعی ندارد از نظر ظاهری برای یک شئ علت محدثه و برای شئ دیگر علت مبقیه باشد. در مورد علل و عواملی که کربلا را حفظ و ماندگار کرده نیز در بسیاری از مسائل علت موجده و محدثه داریم که کاری را ایجاد کرده و علت مبقیه داریم که آن کار را تداوم می‌بخشد.
علل موجده و مبقیه در سوره عصر
این خطیب توانمند در توضیح این نکته می‌گوید: خداوند منان در سوره مبارکه والعصر، هم علت موجده و هم علت مبقیه را عنوان و مطرح فرموده است. آمده است انسانها در تجارت ایمانی و کسب و تجارت دینی خود در زیان و خسران به سر می‌برند. شاهد هستیم انسان‌های فراوانی تلاش می‌کنند اما در تجارت اخلاقی، اعتقادی، عبادی و دینی خود سودی نمی‌کنند. براساس بیان سوره والعصر علت این است که آنان چهار عامل را رعایت نمی‌کنند. هر فردی اگر چهار قانون خدادادی را رعایت کند نفع و سود مادی، دنیوی، برزخی و عالم واپسینی بسیار خواهد برد.
آیت‌الله گنجی اشتهاردی تصریح می‌کند: هر فردی اگر ایمان به خدا و قرآن، رسول خدا و انبیای الهی داشته باشد، موفق است؛ همان‌طور که آمده است «الا الذین آمنوا». قانون دوم اینکه ایمان تنها کافی نیست. به دنبال ایمان، اعمال صالح و شایسته نیاز است «و عملوا الصالحات» چرا که از کوزه همان برون تراود که در اوست. قانون سوم «تواصوا بالحق» یکدیگر را دعوت به حق‌گویی و حق‌جویی کرده و در نهایت «تواصوا بالصبر» دعوت و سفارش یکدیگر به صبر و استقامت سبب سعادتمندی در دنیا و آخرت است.
ایمان، عمل صالح، دعوت به حق و صبر
استاد سطوح عالی حوزه علمیه اظهار می‌کند: از این چهار قانون، دو قانون ایجادی و دو قانون پایداری و استمرار است. باید ایمان آورده و در زندگی و قلبمان ایجاد ایمان کنیم و دوم، عمل صالح مانند نماز، روزه و عبادات دیگر را ایجاد کنیم. در نظر داشته باشیم صرف ایجاد، کفایت نمی‌کند، بلکه باید به این ایجاد ایمان استمرار ببخشیم. از این رو امیرالمؤمنین(ع) در حکمت 436 نهج‌البلاغه در مورد ارزش تداوم کارمی‌فرماید «قَلِیلٌ مَدُومٌ عَلَیْهِ خَیْرٌ مِنْ کَثِیرٍ مَمْلُولٍ مِنْهُ» یعنی کار اندکی که دوام داشته باشد بهتر است از کار بسیار که خستگی بیاورد. هر عملی نیازمند تداوم و استمرار است و علت مبقیه، استقامت است. در سوره والعصر خداوند می‌فرماید برای موفقیت، باید در قلب خود ایمان ایجاد کرد و عمل صالح که از آثار ایمان است را انجام داد و طبق قاعده دوم، مرتب همدیگر را دعوت به حق و توصیه به صبر کرد.
ایشان تشریح می‌کند: باید از حق یعنی از امیرالمؤمنین علی(ع) سخن به میان آوریم، چرا که براساس بیان پیامبر اکرم(ص) «عَلِیٌ مَعَ الْحَقِّ وَالْحَقُّ مَعَ عَلِیٍّ» و تمام لحظات، حق به دنبال امیرالمؤمنین(ع) می‌چرخد. در هر کوی و برزن و در هر حال، باید مردم جامعه را به ولایت امیرالمؤمنین(ع) و حضرات چهارده معصوم(ع) دعوت کرد و از امیرالمؤمنین(ع) سخن به میان آورد. خداوند در آیه 18 سوره انبیا بیان کرده: «بَلْ نَقْذِفُ بِالْحَقِّ عَلَی الْبَاطِلِ فَیَدْمَغُهُ» یعنی ما همیشه حق را بر باطل غالب می‌کنیم تا باطل را محو و نابود کند. همچنان که در آیه 81 سوره اسراء آمده است: «وَقُلْ جَاءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ إِنَّ الْبَاطِلَ کَانَ زَهُوقًا» یعنی به امت بگو دین حق آمد و باطل نابود شد که باطل خود لایق محو و نابودی ابدی است. با آمدن پیغمبر اکرم(ص) حق آمده و باطل، شرک و بت‌پرستی رفته است و این حق ادامه دارد تا ان‌شاءالله به دست توانمند حضرت ولی الله الاعظم(عج) کل حق و دین حق در جامعه ساری و جاری خواهد شد. باید یکدیگر را به حق سفارش کنیم و از روایات و ولایت اهل بیت عصمت و طهارت(ع) سخن بگوییم. استمراربخشی و تداوم علت مبقیه آمنوا، عملوا الصالحات و دعوت یکدیگر به صبر و استقامت است. در آیه 30 سوره فصلت آمده است: «به یقین کسانی که گفتند پروردگار ما خداوند یگانه است، سپس استقامت کردند، فرشتگان بر آنان نازل می‌شوند که نترسید و غمگین مباشید و بشارت باد بر شما به آن بهشتی که به شما وعده داده شده است».
قهرمانان قیام عاشورا و تداوم نهضت عاشورا
ایشان با اشاره به حادثه عاشورا می‌گوید: در صدر اسلام، اصحاب و یاران پیامبر اکرم(ص) وقتی به هم می‌رسیدند سوره مبارکه والعصر را می‌خواندند اما به آن عمل نمی‌کردند. همان‌طور که اشاره شد، تمام موضوعات عالم، بیرون از قوانین محدثه و مبقیه نیست و هر حادثه تاریخی ماندگار، علاوه بر عامل ایجادکننده آن یا همان علت محدثه به علتی برای تداوم و جاودانگی در طول تاریخ یا همان علت مبقیه نیاز دارد. عاشورا یک علت و عامل پدیدآورنده داشت و آن جانبازی و شهادت مظلومانه امام حسین(ع) و یاران باوفای آن حضرت(ع) بود. به گفته نویسندگان کتاب تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهدا(ع)، شهدای بنی‌هاشم کربلا 18نفر بودند. کربلا چهره‌ای ایجادکننده دارد و وجود حضرت اباعبدالله الحسین(ع)، حضرت علی اکبر(ع)، علی اصغر(ع)، حضرت قاسم(ع) و دیگر یاران با خون خود، کربلای مقدس را به وجود آورده و ایجاد کردند و هر کدام در کربلا پیام‌هایی داشتند. سخنان، رجزخوانی‌ها و شعارخوانی‌های این شهدا حکایت از این داشت که کربلا باید استمرار پیدا کند. کربلا نباید در آنجا خلاصه می‌شد و می‌ماند.
آیت‌الله گنجی اشتهاردی تأکید می‌کند: اگر کربلا در کربلا می‌ماند آثار و برکاتش به دست ما نمی‌رسید. استمرار، بقا و ماندگاری کربلا و پیام‌های آن بر عهده امام زین‌العابدین(ع) و قهرمان کربلا زینب کبری(س) بود. آنان تا زمانی که در قید حیات بودند مرتب این پیام را به گوش جهانیان می‌رساندند. امام زین‌العابدین(ع) 35سال با گریه‌ها و سخنانش در قالب صحیفه سجادیه و حضرت زینب کبری(س) با خطبه‌خوانی در مجلس ابن‌زیاد و یزید خبیث در کوفه و شام با سخنرانی‌ها و مناظراتی که داشتند آن حکومت ملعون را رسوای جهان کردند. اسرا و قهرمانان کربلا علت مبقیه کربلا بوده و با روایتگری، وجدان‌های خفته را به بهترین شکل بیدار کردند.
نظر شما